گذر پارادایمی از پژوهشهای کمّی به پژوهشهای کیفّی در علوم انسانی

امروزه در همه علوم شاهد شتاب علمی بالا هستیم؛ پیشرفت­های علمی خود مرهون روش­های علمی پژوهش هستند. امّا خودِ روش­های پژوهش نیز تغییرات و پیشرفت­های بسیاری داشته‌اند. هدف از این پژوهش این است که پاردایم­های رایج و روش­های پژوهش کیفّی همراه با معیارهای ارزیابی کیفی آنها مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا اعتقاد بر این است که انجام پژوهش­های کیفّی به توسعه مبنای دانش جامع و سالم­تر در حوزه علوم انسانی کمک خواهد کرد. درک مبانی نظری و فلسفی پژوهش کیفّی می­تواند پژوهشگران حوزه علوم انسانی را تشویق به ارزیابی و استفاده از روش کیفّی به منظور تحت تأثیر قرار دادن عملکرد خودشان کند؛ این امر برای برخی ممکن است شامل یک تغییر الگو در تفکر باشد. به همین منظور، مبانی دو پارادایم رایج علمی یعنی اثبات­گرایی/ فرااثبات‌گرایی و تفسیری مطرح شد. سپس ارتباط مبانی پارادایمی و روش­شناسی ارائه شد. روش­شناسی­های متداول در پژوهش کیفّی، یعنی نظریه داده بنیاد، مطالعه موردی، پدیدارشناسی، قوم­نگاری و داستان­سرایی مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه روش­های جمع­آوری داده­ها شامل مصاحبه فردی، گروه­های کانونی، مشاهده و تحلیل اسناد بیان شدند. در نهایت، راهبردهای افزایش کیفیّت پژوهش کیفّی مورد بررسی قرار گرفت و با راهبردهای پژوهش کمّی مقایسه شدند.